Şehriman Köyü’nde Alabaşlarla Tarihe Yolculuk
Bursa’nın Mustafakemalpaşa ilçesine bağlı Şehriman Köyü, her Kurban Bayramı’nda iki asırlık bir geleneği yaşatıyor. Köyün gençleri, kesilen kurbanların derilerini giyerek, yüzlerine maskeler takıp ellerinde baltalarla meydanda toplanıyor ve izleyicilere hem korku hem de hayranlık dolu anlar yaşatıyor. Bu gelenek Osmanlı’nın süvarileri “Deliler”in anısını yaşatırken, tarihimizin kültürel zenginliğini günümüze aktarıyor. Şehriman Köyü’nün bu renkli ritüeli, sadece bir eğlence değil, aynı zamanda köklü bir kültürel mirasın canlı bir yansıması.
Şehriman Köyü’nde her Kurban Bayramı’nın ikinci günü gerçekleştirilen Alabaş geleneği, Osmanlı ordusunun “Deliler” birliğinden ilham alıyor. Bu gelenek, köyün gençlerinin keçi ve koyun derilerinden yapılmış kostümler giyerek, yüzlerini kömür karası ve maskelerle kaplayıp, ellerinde baltalar veya hayvan boynuzlarıyla köy meydanında dolaşarak kalabalığı hem korkutması hem de eğlendirmesiyle hayat buluyor. Bu renkli ritüel, yalnızca bir bayram etkinliği değil, aynı zamanda tarihimize bir saygı duruşu niteliğinde. Peki, bu geleneğin kökenindeki “Deliler” kimdir ve neden bu kadar önemlidir?
Osmanlı’nın Delileri: Savaş Alanının Öncü Süvarileri
Deliler, Osmanlı kara ordusunun en dikkat çekici askeri birliklerinden biriydi. 15. yüzyıldan itibaren Osmanlı ordusunda yer alan bu süvari birliği, özellikle savaşlarda ön saflarda yer alarak düşman üzerinde psikolojik üstünlük kurmayı hedeflerdi. “Deli” ismi, bu genç savaşçıların düşmana ilk ve ön sırada atılmalarından ve sıradışı görünümlerinden kaynaklanıyordu. Genellikle 20-25 yaş arası gönüllülerden oluşan Deliler, hayvan derileri, kurt veya ayı postları gibi korkutucu kostümler giyer, başlarına tüylü miğferler takar ve ellerinde baltalar, kılıçlar ya da mızraklarla savaş meydanında adeta birer korku sembolü haline gelirdi. Bu görünüm, düşmanın moralini bozmak ve Osmanlı ordusunun cesaretini pekiştirmek için stratejik bir unsur olarak kullanılırdı.
Deliler’in kökeni, Osmanlı’nın akıncı birliklerine dayanır. Akıncılar, sınır bölgelerinde keşif ve yağma görevleri üstlenen hafif süvari birlikleriydi. Deliler ise bu akıncıların en pervasız kolunu oluştururdu. Savaşlarda genellikle ordunun öncü gücü olarak hareket eder, düşman hatlarına sızarak kaos yaratır ve ana ordunun saldırısı için zemin hazırlarlardı. Cesaretleri kadar, disiplinli yapıları ve sadakatleri ile de bilinen Deliler, Osmanlı’nın fetih dönemlerinde önemli roller üstlenmiştir. Örneğin, Mohaç (1526) ve Viyana kuşatmaları gibi büyük savaşlarda Deliler’in düşman üzerinde yarattığı korku, kazanılan zaferlerde etkili olmuştur.
Bir Miras, Bir Hikâye
Şehriman Köyü sakinleri için Alabaş geleneği, yalnızca bir bayram eğlencesi değil; aynı zamanda atalarını anma ve bu kültürel mirası gelecek nesillere aktarma sorumluluğunu da taşıyan anlamlı bir ritüeldir. Köyün gençleri, kurban derilerinden yapılmış kostümlerle Alabaş kılığına girerek, “Deliler” birliğinin tarihsel ruhunu yeniden canlandırıyor. Bu ritüel, yüzlerce yıllık bir geçmişe sahip olmanın ötesinde, köyün dayanışma ruhunu pekiştiren bir toplumsal bağ oluşturuyor. Her Kurban Bayramı’nın ikinci günü düzenlenen bu etkinlik, Şehriman Köyü’nü bir araya getirirken, dışarıdan gelen ziyaretçilere de tarihimizin derinliklerinden gelen bir kültürel mirası deneyimleme fırsatı sunuyor.
Alabaş geleneği, aynı zamanda Şehriman Köyü’nün sosyal ve kültürel dokusunu güçlendiren bir unsur. Etkinlik, gençlerin tarih bilinci kazanmasına katkı sağlarken, köyün yaşlılarının anılarını ve hikâyelerini yeni nesillere aktarmasına olanak tanıyor. Köy meydanında toplanan kalabalık, sadece bir gösteri izlemiyor; adeta bir zaman yolculuğuna çıkarak tarihimizin sayfalarına dokunuyor. Mustafakemalpaşa Belediyesi’nin de desteklediği bu gelenek, bölgenin kültürel kimliğini tanıtmak için önemli bir platform haline gelmiş durumda.
7 Haziran 2025 Cumartesi, Kurban Bayramı’nın ikinci günü, Mustafakemalpaşa’nın Şehriman Köyü’nde Alabaş geleneğini deneyimlemek için eşsiz bir fırsat herkesi bekliyor. "Deliler" birliğinin mirasını yaşatan bu ritüel, gençlerin kurban derilerinden yapılmış kostümler ve el emeği maskelerle köy meydanında sergilediği büyüleyici bir gösteriye dönüşüyor. Tarihimizin dayanışma ruhunu ve kültürel derinliğini yansıtan bu etkinlik, izleyenleri geçmişle güçlü bir bağ kurmaya davet eden unutulmaz bir deneyim sunuyor. Köklü bir tarihsel mirasın parçası olan Alabaş, yalnızca görsel bir şölen değil, aynı zamanda toplumsal hafızayı canlı tutan önemli bir kültürel pratik olarak öne çıkıyor. Geleneksel ritüellerin yaşatıldığı bu özel günde, ziyaretçiler hem bölgenin kültürel zenginliğini yakından tanıma fırsatı bulup hem de kolektif belleğimizde yer edinen bir geleneğe tanıklık etme fırsatı bulabilir. Şehriman Köyü’ndeki bu eşsiz deneyim, kültürel mirasın bugünkü temsilini yerinde görmek isteyen herkes için kaçırılmayacak bir buluşma niteliğinde.
